Nieruchomość zamienna stanowi jedną z form odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości. Czym jest ta procedura i na czym polega? Kto może dostać nieruchomość zamienną? O tym w niniejszym artykule.
Wywłaszczenie nieruchomości
Zanim przejedziemy do pojęcia nieruchomości zamiennej, zobaczmy, co kryje się pod terminem wywłaszczenia nieruchomości. Procedura ta jest szczegółowo opisana w art. 4 pkt. 2 Ustawy o gospodarce nieruchomościami. Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Następuje ono tylko w przypadku, gdy cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy. Nieruchomość może być wywłaszczona wyłącznie na rzecz Skarbu Państwa albo samorządu terytorialnego.
Co to jest nieruchomość zamienna?
Nieruchomość zamienna to nieruchomość, która przyznawana jest w ramach odszkodowania dla właściciela lub użytkownika wieczystego. Odszkodowanie to przysługuje za opisany wyżej proces wywłaszczenia nieruchomości. Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości może mieć różne formy. Najczęściej, jest to określona na podstawie wyceny rzeczoznawcy, wypłacana kwota pieniężna. Jednakże, za zgodą właściciela lub użytkownika wieczystego, może on zamiast pieniędzy dostać nieruchomość zamienną, czyli lokal, w którym będzie mógł mieszkać po przeprowadzce z wywłaszczonej nieruchomości.
Kiedy nieruchomość zamienna może zostać przyznana?
Zgodnie z art. 131 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami:
- nieruchomość zamienna jest przyznawana w ramach odszkodowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu wywłaszczonej nieruchomości,
- nieruchomość zamienną przyznaje się z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz Skarbu Państwa, lub z zasobu nieruchomości odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz tej jednostki,
- nieruchomość zamienna może być przyznana w porozumieniu z Dyrektorem Generalnym Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz Skarbu Państwa,
- nieruchomość zamienna może być również przyznana w porozumieniu z Prezesem Krajowego Zasobu Nieruchomości, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz Skarbu Państwa,
- różnicę między wysokością odszkodowania ustalonego w decyzji a wartością nieruchomości zamiennej wyrównuje się przez dopłatę pieniężną,
- przeniesienie praw do nieruchomości zamiennej na rzecz osoby, której zostało przyznane odszkodowanie, następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna. Decyzja jest decyzją ostateczną, jeżeli nie służy od niej odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (art. 16 Kodeksu postępowania administracyjnego, Dz.U. 1960 Nr 30 poz. 168). Decyzja ta stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej.