Co to jest współczynnik urbanizacji?

Współczynnik urbanizacji to pojęcie, które każdy z nas przerabiał jeszcze za czasów szkolnych na lekcji geografii. Przypomnijmy sobie zatem, co dokładnie oznacza, jak obliczyć współczynnik i ile wynosi on w Polsce. 

Co to jest urbanizacja?

Urbanizacja to skomplikowany proces koncentracji ludności w punktach przestrzeni geograficznej, głównie na obszarach miejskich. Urbanizacja określa również wzrost liczby ludności miejskiej i jej udział w liczbie ludności danego obszaru, dzięki czynnikom społeczno-kulturowym, demograficznym i ekonomicznym. Termin ten oznacza także przestrzenny rozwój miast oraz zmianę stylu życia na miejski. 

Urbanizacja odbywa się na kilku płaszczyznach:

  • demograficznej, 
  • ekonomicznej, 
  • społecznej, 
  • przestrzenno-architektonicznej, 
  • technicznej. 

Współczynnik urbanizacji

Współczynnik urbanizacji jest to procentowy udział mieszkańców miast w ogólnej liczbie ludności zamieszkującej na danym obszarze. Współczynnik urbanizacji można obliczyć np. dla kraju, województwa, powiatu itp. 

Ze względu na współczynnik urbanizacji, państwa można podzielić na trzy grupy: 

  • o niskim wskaźniku urbanizacji - do 40%, 
  • średnim - 40-60%, 
  • wysokim - powyżej 60%.

Jak obliczyć współczynnik urbanizacji?

Obliczenie współczynnika urbanizacji nie jest trudne. Aby go uzyskać trzeba liczbę mieszkańców miast w danym obszarze (np. powiecie, województwie, gminie, kraju) podzielić przez całkowitą liczbę mieszkańców na tym obszarze, a wynik, który otrzymamy pomnożyć przez 100%. 

Przykład

W pewnym powiecie liczba mieszkańców wynosi 60000, a w samych miastach mieszka 45000 ludzi.  A więc po podzieleniu 45000 przez 60000 i pomnożeniu tej różnicy przez 100% otrzymamy 75%. I właśnie tyle - 75% wynosi współczynnik urbanizacji na tym terenie. 

Współczynnik urbanizacji w Polsce i na świecie

Współczynnik urbanizacji w Polsce wynosi około 62%. Poziom ten utrzymuje się na podobnym poziomie już od kilku lat. Jest on znacznie niższy w porównaniu do krajów leżących na zachodzie naszego kontynentu. Najwyższy wskaźnik urbanizacji jest w województwie dolnośląskim, a najniższy w województwie podkarpackim. 

Jak prezentuje się współczynnik urbanizacji Polski w porównaniu do innych krajów świata? To zależy, jakie państwa weźmiemy pod uwagę. Najwyższe wskaźniki urbanizacji zaobserwujemy w krajach wysoko rozwiniętych, takich jak Belgia - 96%, Wielka Brytania - 90%, czy Holandia - 89%. Najniższe wartości występują zaś przede wszystkim w krajach Afryki i Azji, np. w Etiopii - 13%, Bangladeszu - 18% i w Indiach - 24%. 

Współczynnik urbanizacji w województwach Polski (dane z 2018 roku)

  • Podkarpackie - 41,09%
  • Świętokrzyskie - 44,86%
  • Lubelskie - 46,46% 
  • Małopolskie - 48,19%
  • Opolskie - 53,3% 
  • Wielkopolskie - 54,27% 
  • Warmińsko-mazurskie - 58,99% 
  • Kujawsko-pomorskie - 59,09% 
  • Podlaskie - 60,79% 
  • Łódzkie - 62,55% 
  • Pomorskie - 63,66% 
  • Mazowieckie - 64,4% 
  • Lubuskie - 64,95% 
  • Zachodniopomorskie - 68,5% 
  • Dolnośląskie - 68,61%
  • Śląskie - 76,73%

Urbanizacja w Polsce na przestrzeni lat 

W styczniu 2020 roku status miast otrzymały cztery miejscowości: Lututów, Piątek, Czerwińsk nad Wisłą i Klimontów. Od tego czasu w Polsce są już 944 miasta. Nie zawsze jednak tak było. Liczba miast rosła wraz z rozwojem i zwiększaniem się liczby ludzkości. Lokalizacja pierwszych miast silnie zależała od warunków środowiska przyrodniczego - np. miasta handlowe rozwijały się przy brzegach dużych rzek, a obronne budowano na wzniesieniach. Wraz z biegiem czasu poszczególne miasta łączyło coraz więcej dróg, wzdłuż których powstawały kolejne i kolejne jednostki osadnicze. 

W renesansie silnie zaczęła rozwijać się wschodnia część Polski. Natomiast w XVII i XVIII wieku wskutek chorób, pożarów i bitew upadło wiele miast. W XIX wieku miał miejsce silny rozwój przemysłu i transportu, co ponownie sprawiło, że liczba miast zwiększyła się. W XX wieku wzrost ten nadal był kontynuowany, jednak okresy wojen światowych, a w przypadku Polski szczególnie czas II Wojny Światowej, widocznie ten proces zahamowały. Tuż po jej zakończeniu stopień urbanizacji Polski wynosił jedynie 34%. Mimo to po odbudowaniu, zniszczonych przez działania wojenne, polskich miast wartość ta stale rosła i w 1966 roku przekroczyła 50%. Ludzie migrowali ze wsi do miast, a przyrost naturalny był na wysokim poziomie. Spowodowało to, że w 1991 roku współczynnik urbanizacji wynosił 62%, a podobny wynik utrzymuje się do dziś.

Ta strona wykorzystuje pliki cookies w celach statystycznych oraz w celu dotosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb klientów. Zmiany ustawień dotyczących plików cookie można dokonać w dowolnej chwili modyfikując ustawienia przeglądarki. Korzystanie z tej strony bez zmian ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia.

rozumiem