Są świetnym rozwiązaniem w miastach, w których brakuje miejsca do zakładania skwerów czy parków. Sprawdzają się jednak również i w małych miasteczkach, a nawet wsiach. O czym mowa? Oczywiście o zielonych dachach. Zobaczmy, czym są i jakie mają zalety i wady.
Zielony dach - co to jest?
Pojęcie "zielony dach" absolutnie nie odnosi się tylko i wyłącznie do określenia barwy dachówki czy blachy. Jest to nazwa konstrukcji dachu, w której zamiast tradycyjnej hydroizolacji występują warstwy umożliwiające uprawę na nim roślin. Najprościej mówiąc - jest to dach pokryty roślinnością. Rozwiązanie to może być stosowane zarówno na dachach płaskich, jak i stromych.
Historia tego typu dachów wbrew pozorom jest stara i sięga nawet kilku wieków wstecz. Już setki lat temu mieszkańcy mroźnej Skandynawii pokrywali dachy swoich domostw darnią, ziemią i roślinami, co miało zapewnić im skuteczną izolację wnętrza domu przed zimnem.
Rodzaje zielonych dachów
Wyróżniamy zielone dachy intensywne wysokie, intensywne niskie oraz ekstensywne.
Zielone dachy intensywne wysokie niekiedy porównuje się z wolnymi terenami zielonymi. Dzieje się tak z tego względu, iż sadzi się na nich wszystkie rodzaje roślin - byliny, krzewy, trawy, a czasem nawet i drzewa. Na niektórych dachach zielonych tego typu spotkać można również oczka wodne czy elementy małej architektury. Ze względu na tak duże zróżnicowanie, zielone dachy intensywne wysokie są wymagające co do układu warstw - musi on odpowiednio odprowadzać i gromadzić wodę oraz zawierać ochronę izolacji przeciwwodnej przed porastaniem korzeni.
Na zielonych dachach intensywnych niskich również sadzi się byliny, trawę i krzewy, ale nigdy nie drzewa. Ten typ zielonego dachu wymaga mniej pielęgnacji niż dach intensywny wysoki. Ma również mniejsze wymagania technologiczne dotyczące warstw dachu.
Kolejnym typem jest zielony dach ekstensywny. Sadzi się na nim rośliny o najniższych wymaganiach wegetacyjnych, które będą potrafiły same się rozwijać oraz utrzymywać, bez konieczności podlewania ich. Do takich roślin należą np. mchy, rojniki, rozchodniki czy kostrzewy.
Warstwy zielonych dachów
Modelowy układ warstw zielonego dachu przedstawia się następująco:
- Warstwa 1, czyli warstwa wegetacyjna - może być roślinna lub podłoże - umożliwia prawidłowy rozwój roślinom.
- Warstwa 2, czyli warstwa filtracyjna - zabezpiecza ona drenaż przed zanieczyszczeniem. Stanowi głównie geotekstylia w postaci włóknin.
- Warstwa 3, czyli warstwa drenująca - zbiera i odprowadza wodę. Najpopularniejszym rozwiązaniem technicznym jest wykonanie jej z kruszyw pochodzenia mineralnego, sztucznych lub z recyklingu.
- Warstwa 4, czyli warstwa zabezpieczająca - ochrania niższe warstwy przed rozwojem korzeni.
- Warstwa 5, czyli warstwa termoizolacyjna - jej zadaniem jest zapewnienie izolacji cieplnej
- Warstwa 6, czyli warstwa hydroizolacyjna - pełni funkcję zabezpieczenia stropu przed przeniknięciem do niego wilgoci
Zalety zielonego dachu
Zielony dach posiada mnóstwo zalet. Oto najważniejsze z nich:
- zapewnia skuteczną izolację - latem chroni przed nadmiernym nagrzewaniem się pomieszczeń, a zimą przed oziębieniem,
- bardzo dobrze tłumi wszelkie hałasy - tłumi dźwięki nawet o około 8dB,
- filtruje zanieczyszczenia z powietrza i produkuje tlen,
- ogranicza występowania tzw. "miejskiej wyspy ciepła", czyli zjawiska meteorologicznego polegającego na termicznym uprzywilejowaniu przestrzeni miejskiej względem otaczających ją obszarów niezabudowanych,
- zwiększa odparowywanie wody nawet do 0,5l na m2, co zmniejsza problem magazynowania wód opadowych,
- jest bardzo wytrzymały - ma dużą odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz na działanie wiatru,
- poprawia mikroklimat w bezpośrednim otoczeniu,
- wygląda estetycznie i poprawia wygląd krajobrazu,
- może być miejscem wypoczynku,
- stanowi zielone tereny w miejscach, gdzie jest ich deficyt z powodu braku miejsca.
Wady zielonego dachu
Zielone dachy wiążą się niestety również z kilkoma wadami. Bez wątpienia zalicza się do nich koszt całego przedsięwzięcia. Ze względu na konieczność użycia specjalistycznych materiałów i położenia wielu warstw będzie on wyższy niż w przypadku tradycyjnych rozwiązań, takich jak dachówka czy papa. Kolejną wadą jest duży ciężar takiego dachu, który wynika z ilości warstw potrzebnych do stworzenia całej konstrukcji. Nie bez znaczenia jest również konieczność pielęgnacji. Zielony dach tworzą rośliny, są to organizmy żywe, a więc wymagają nadzoru i troski, w tym regularnego nawadniania i podpiętrzania w strefie drenażowej.