W niektórych krajach, z powodu spadającej liczby wiernych, problemem stają się opuszczone, puste obiekty sakralne. Co można zrobić z budynkiem, który dotychczas był miejscem kultu? Wiele z nich kończy jako lokale mieszkalne.
Zmiana kościoła w mieszkanie
Zamiana kościoła w mieszkanie w wielu krajach nie jest już nowością. Na całym świecie można obserwować udane przykłady wykorzystania budynków po obiektach sakralnych do innych celów, w tym mieszkaniowych. Żeby możliwe było przeprowadzenie takiej inwestycji dokonuje się dekonsekracii świątyni, a później następuje jej sprzedanie przez kościół. Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego, kościół oznacza budowlę świętą, przeznaczoną dla kultu bożego, do której wierni mają prawo wstępu w celu wykonywania w niej kultu, zwłaszcza publicznego. Aby zamienić kościół na mieszkanie lub inne świeckie miejsce należy dokonać dekonsekracji świątyni. Paragraf 1. i 2. Kan. 1222. Kodeksu Prawa Kanonicznego mówi, że jeśli jakiś kościół nie nadaje się już w żaden sposób do sprawowania w nim kultu bożego i nie ma możliwości odrestaurowania go, może być przeznaczony przez biskupa diecezjalnego do użytku świeckiego, ale nie niewłaściwego. Gdy inne poważne racje doradzają wyłączenie jakiegoś kościoła ze sprawowania w nim kultu bożego, biskup diecezjalny, wysłuchawszy zdania Rady Kapłańskiej, może go przeznaczyć na cele świeckie, ale nie niewłaściwe, za zgodą tych, którzy w stosunku do tego kościoła nabyli słuszne uprawnienia, jeśli dobro dusz nie doznaje z tego żadnej szkody.
Mieszkanie w kościele może być piękne i niezwykłe m.in. ze względu na wyjątkowe rozwiązania architektoniczne, które często są wykorzystywane w obiektach sakralnych. Nic więc dziwnego, że mieszkania powstałe w miejscach dawnych świątyń cieszą się dużą popularnością i zapierają dech w piersiach. Do najpopularniejszych przykładów mieszkań lub domów z kościołów bez wątpienia należą:
- Westbourne Grove Church - Westbourne Grove Church znajduje się w Notting Hill w Londynie. Budynek powstał z kościoła baptystów z 1853 roku. Obecnie, znajduje się tam butik i 400 - metrowy apartament. Budynek zaaranżowano w nowoczesnym wystroju, jednocześnie dbając o jego pierwotny styl.
- St Jude's House - St Jude's House leży w Kensal Green, w pobliżu parku króla Edwarda VII w Londynie. Obecnie jest to dom o powierzchni 600 m2 z czterema sypialniami, a dawniej był to gotycki kościół z XIX wieku.
- St Clements Court - St Clements Court powstał po remoncie kościoła z 1864 roku. Budynek mieści obecnie aż dziewięć mieszkań. W jego wnętrzu można znaleźć pierwotne kolumny, odsłonięte drewniane belki i strzeliste okna dawnego kościoła.
Czy mieszkanie w kościele przyjmie się w Polsce?
Z danych CBOS na rok 2021 wynika, że w Polsce zwiększa się odsetek niepraktykujących osób. Mimo iż wciąż 91% Polaków deklaruje się jako osoby wierzące, to tylko 47 % regularnie uczestniczy w uroczystościach kościelnych. Jak na razie, w Polsce nie ma obiektów sakralnych, które stoją opustoszałe, ale jeśli spadek liczby osób uczęszczających do kościoła będzie kontynuowany, to być może niebawem takie obiekty się pojawią. Warto jednak mieć na uwadze, że w Polsce już sam zamiar dekonsekrecii świątyni budzi wiele kontrowersji wśród społeczeństwa. Jest tak szczególnie wśród starszego pokolenia, które uważa, że w tego typu obiektach nie powinny powstawać miejsca rozrywki, gdyż stanowiłoby to zbezczeszczenie świątyni.
Mimo to, nawet i w kraju nad Wisłą znane są nieliczne przykłady zamiany kościołów w obiekty, które spełniają cele świeckie. Na przykład jeden z krakowskich apartamentowców, noszący nazwę Angel Wawel, powstał dzięki rozbudowie zabytkowego klasztoru, a w byłej klasztornej kaplicy urządzono największy, aż 700-metrowy apartament. Jakiś czas temu dość głośno było również o ofercie zamieszczonej na jednym z wrocławskich serwisów ogłoszeniowych. Dotyczyła ona sprzedaży kościoła ewangelickiego w Piotrowicach, w powiecie średzkim, w województwie dolnośląskim. Zabytkowy obiekt miał powierzchnię 468 m2 i usytuowany był na działce o powierzchni 1300 m2. Dalsze losy obiektu pozostają jednak nieznane.
Drugie życie obiektów sakralnych. Co oprócz mieszkań?
Przekształcenie w lokale mieszkalne to nie jedyny sposób na podarowanie obiektom sakralnym drugiego życia. Wiele z takich obiektów kończy w inny sposób, budząc mniejsze lub większe kontrowersje. We Francji, stare kościoły często pełnią rolę galerii sztuki współczesnej, gdzie atrakcję stanowią zarówno eksponaty, jak i sama architektura dawnej świątyni. W Holandii zaś, jeden z kościołów dominikanów w Amsterdamie został przekształcony w słynną na całym świecie księgarnie. Tego typu projekty budzą u niektórych refleksję i wątpliwości dotyczące tego czy dawny obiekt sakralny powinien być wykorzystywany w taki sposób, jednak nic nie pobije kontrowersji jakie wzbudza przekształcanie dawnych świątyń w kluby i dyskoteki. Dwoma najpopularniejszymi przykładami takiego działania są dyskoteka O'Neills na Muswell Hill w Londynie oraz klub The Mass w Brixton.
Drugie życie innych nieruchomości
Trend na dawanie drugiego, nowego życia różnego rodzaju obiektom trwa już od kilku lat i obejmuje nie tylko kościoły, ale również budowle o innym przeznaczeniu. Bardzo popularne jest przerabianie starych fabryk. Obecnie, tego typu obiekty przechodzą transformację w luksusowe butiki i sklepy. Często zdarza się, że tworzone są w nich mieszkania o charakterze loftowym. Są to lokale, które nie są na siłę przerabiane, aby były przytulne i wymuskane. Mieszkania loftowe zachowują klimat, charakter i surowość fabryk i właśnie to stanowi ich urok oraz sprawia, że tego typu mieszkania cieszą się popularnością.
Innym, dość często przerabianym obiektem są dawne stodoły. Zaniedbane budynki zyskują nowe życie, dzięki ich odnowieniu. Często stodoły zmieniane są w sale bankietowe lub weselne, które idealnie nadają się do urządzenia w nich wesela w rustykalnym stylu. Zaniedbane stodoły przerabiane są również na domy mieszkalne, które mogą mieć ciekawą formę i stanowić połączenie historii z nowoczesnością.