Trzeba czy nie trzeba? Wokół obowiązku meldunkowego w ciągu ostatnich lat narosło wiele mitów. W poniższym artykule postaramy rozprawić się z niektórymi z nich i wyjaśnić jak to ostatecznie jest z tym zameldowaniem.
Obowiązek meldunkowy - co to jest?
Obowiązek meldunkowy to obowiązek zgłaszania informacji dotyczących stałego lub czasowego (dłuższego niż 3 miesiące) pobytu w danym miejscu. Podstawę prawną do obowiązku meldunkowego stanowi ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz.U. z 2018 r. poz. 1382 z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 grudnia 2017 r. w sprawie określenia wzorów i sposobu wypełniania formularzy stosowanych przy wykonywaniu obowiązku meldunkowego (Dz.U. poz. 2411). Obowiązek meldunkowy jest czynnością, która potwierdza, że dana osoba przebywa w konkretnym lokalu pod określonym adresem.
Warto zaznaczyć, że polscy obywatele, w praktyce, często zapominają o wypełnieniu obowiązku meldunkowego. Najprawdopodobniej dzieje się tak dlatego, iż od 1 sierpnia 2011 r., kiedy to weszła w życie ustawa o ewidencji ludności, uchylony został przepis Kodeksu wykroczeń nakładający kary za niedopełnienie obowiązku meldunkowego. W związku z tym brak aktualnego zameldowania się nie stanowi już wykroczenia obarczonego sankcjami.
W roku 2018 polski rząd debatował nawet nad zniesieniem obowiązku meldunkowego. Z pomysłu jednak zrezygnowano, argumentując to faktem, że ciągle ma on swoje zastosowanie, m.in. przy przygotowywaniu list wyborczych.
Miejsce zamieszkania a miejsce zameldowania
W kontekście obowiązku meldunkowego należy prawidłowo rozróżniać dwa terminy: zamieszkanie i zameldowanie. Są one bowiem precyzyjnie zdefiniowane w odpowiednich kodeksach. Zamieszkanie to pojęcie, które określa miejscowość, w której osoba fizyczna przebywa z zamiarem stałego pobytu. Zgodnie z art. 25 Kodeksu Cywilnego: "miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobyt". Miejsce zameldowania zaś to termin wywodzący się z prawa administracyjnego, który oznacza pobyt danej osoby (czasowy lub stały). Pojęcie to znajdziemy w Ustawie z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności: "każdy, kto przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązany do zameldowania się w miejscu pobytu stałego lub czasowego najpóźniej w ciągu 30 dni, licząc od dnia przybycia do tego miejsca."
Pobyt stały a pobyt czasowy
Oprócz właściwego rozróżniania pojęć "miejsce zamieszkania" i "miejsce zameldowania", równie ważne jest prawidłowe zrozumienie terminów: "pobyt stały" i "pobyt czasowy". Zgodnie z prawem, przez pobyt stały rozumie się zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. Pobytem czasowym zaś jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod danym adresem lub w tej samej miejscowości, ale pod innym adresem.
Kogo obejmuje obowiązek meldunkowy?
Obowiązek meldunkowy obejmuje każdego, kto mieszka w Polsce. Osoby niemające czynności prawnych, czyli osoby całkowicie ubezwłasnowolnione i dzieci do lat 13 oraz osoby posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych, czyli osoby częściowo ubezwłasnowolnione i dzieci w wieku od 13 do 18 lat, nie wypełniają samodzielnie obowiązku meldunkowego. Czynności te wykonują za nich rodzice, opiekunowie prawni lub opiekunowie faktyczni.
Obowiązek meldunkowy dotyczy także cudzoziemców - obywateli Unii Europejskiej, przebywających na terenie RP dłużej niż 3 miesiące. Cudzoziemiec, będący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa EFTA lub Szwajcarii, albo członkiem rodziny takiego cudzoziemca, musi zameldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego najpóźniej w 30 dniu od dnia przybycia do docelowego miejsca.
Obywatele innych państw mają obowiązek zameldowania się, jeśli ich pobyt w RP jest dłuższy niż 30 dni, a na jego zgłoszenie mają tylko 4 dni.
Wszyscy cudzoziemcy przebywający w Polsce krócej niż 30 dni, nie muszą się meldować.
Jak wypełnić obowiązek meldunkowy?
Obowiązek meldunkowy można wypełnić w urzędzie lub przez Internet. Warto wiedzieć, że można to zrobić zarówno osobiście, jak i przez pełnomocnika. Jeśli chcemy zameldować się poprzez urząd, to należy udać się do organu gminy właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Tam, konieczne będzie wypełnienie stosownego formularza oraz przedstawienie dowodu tożsamości lub paszportu, a także dołączenie dokumentu potwierdzającego prawo do lokalu. Dokumentem tym może być np. akt notarialny. W przypadku wynajmu mieszkania należy zaś przedstawić umowę najmu. Warto wiedzieć, że meldunek nie wymaga obecności właściciela nieruchomości ani jego zgody. Musi on jednak podpisać się na formularzu i potwierdzić nasz pobyt w lokalu.
Jeżeli formularz został uzupełniony prawidłowo i wszystkie niezbędne dokumenty są dostarczone to zameldowanie następuje od razu po zgłoszeniu. W przypadku braku w dokumentacji lub w sytuacjach bardziej skomplikowanych proces ten może zająć od 1 do 2 miesięcy.
Jeśli chcemy zameldować się przez Internet, to do potwierdzenia tożsamości potrzebne jest posiadanie profilu zaufanego (eGo), certyfikatu kwalifikowanego albo e-dowodu. Zameldowania dokonuje się za pośrednictwem platformy ePUAP.
Na wypełnienie obowiązku meldunkowego przysługuje termin wynoszący 30 dni.