W Polsce znajduje się ponad 4 miliony mieszkań w blokach z wielkiej płyty. Ich żywotność określano jako 50-70 lat, tymczasem wiele z nich stoi i jest użytkowanych do dzisiaj. Czy nadal są bezpieczne? Jakie są ich wady i zalety? O tym w dzisiejszym artykule.
Technologia wielkopłytowa - co to jest?
Technologia wielkopłytowa, zwana też potocznie wielką płytą, to sposób wznoszenia budynków, polegający na montowaniu ich na miejscu budowy z wielkowymiarowych prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych, które wykonane są z betonu lub żelbetonu. Ich budowę rozpoczęto w Europie jeszcze w latach 50., a ostatnie wybudowano na początku lat 90. W Polsce szczyt budownictwa opartego na tego typu technologii przypada na lata 70-te, ponieważ był to okres planowania i budowy nowych, dużych osiedli mieszkaniowych. Forma budynków wielkopłytowych oparta była na założeniach modernizmu.
Technologie wielkopłytowe - rodzaje
W Polsce budowano bloki wielkopłytowe w oparciu o kilka różnych systemów. Dwa najpopularniejsze z nich to systemy otwarte i systemy zamknięte.
Systemy otwarte
Systemy otwarte charakteryzowały się możliwością tworzenia różnych konfiguracji w ograniczonej liczbie typów budynków składających się na dowolny zespół urbanistyczny. Mieszkania w systemach otwartych mają niewiele ścian nośnych. Wiąże się to z możliwością wyburzenia ścian działowych, dzięki czemu osoby mieszkające w takim lokalu mogą łatwo dokonywać zmiany aranżacji pomieszczeń. Dodatkowym plusem są również dość duże, ustawne pokoje. Najpopularniejszy system otwarty w Polsce to W-70.
Systemy zamknięte
Systemy zamknięte zaś charakteryzowały się tylko elementami wielkopłytowymi składanymi w jeden sposób, ich typizacja ograniczała się do powtarzalnego rozwiązania typu budynku, jego segmentu lub nawet tylko mieszkania. W mieszkaniach w systemach zamkniętych wszystkie ściany są ścianami nośnymi. Wiąże się to z licznymi ograniczeniami dotyczącymi przebudowy i aranżacji takiego lokalu. Najpowszechniejsze systemy zamknie w Polsce to PBU, "Domino", "Dąbrowa", "Fadom", WUF-T, WWP, OW-T, "Rataje", "Winogrady", "Szczeciński".
Zalety bloków z wielkiej płyty
Niewątpliwie największą zaletą mieszkań znajdujących się w bloku z wielkiej płyty jest ich cena. A ta w porównaniu do innych lokali w nowszych blokach jest dużo niższa. Mowa tu o różnicy sięgającej nawet kilkaset złotych na metrze kwadratowym.
Kolejną zaletą bloków z wielkiej płyty jest ich wygodne położenie. Znajdują się one blisko centrum miasta i są dobrze z nim skomunikowanie. Warto pamiętać, że w czasach, gdy bloki te były wznoszone nie było tak dużo samochodów i ludzie w większości poruszali się pieszo lub autobusami. Z tego też względu bloki te są położone w taki sposób, aby ich mieszkańcy wszędzie mieli blisko i mogli dotrzeć bez problemów. To również odróżnia bloki z wielkiej płyty od nowych inwestycji deweloperskich, które obecnie powstają głównie na obrzeżach miast.
Inną często wymienianą zaletą bloków wielkopłytowych jest charakter osiedli jakie tworzyły te budynki. Chodzi o bogatą infrastrukturę, która jest w ich okolicy. Sklepy, szkoły, poczta i inne miejsca, które często się odwiedza - to wszystko zazwyczaj wchodziło w skład blokowiska z wielkiej płyty. Oprócz tego, osiedla te były bogate w zieleń.
Wady bloków z wielkiej płyty
Niestety, wad bloków z wielkiej płyty jest zdecydowanie więcej niż zalet. Wynikają one głównie z faktu, iż budynki tego typu są po prostu stare.
Wady dotyczą zarówno aspektów technicznych, jak i estetycznych. Jeśli chodzi o te drugie, to bloki wielkopłytowe są zwyczajnie brzydkie. Elewacja na nich jest szara i popękana, ściany się kruszą, a z balkonów sypie się beton. Klatki schodowe w tego typu budynkach często są brudne, ponure i zaniedbane. Na ścianach w mieszkaniach nierzadko pojawia się grzyb, który jest już nie tylko problemem estetycznym, ale może być szkodliwy dla zdrowia lokatorów.
Dużo problemów stwarzają też kwestie techniczne. Materiały i technologia, w której wykonywane były instalacje - gazowa, elektryczna i wodna są już przestarzałe i często ulegają awarii.
Wiele do życzenia pozostawia również sam komfort życia w bloku z wielkiej płyty. Pokoje są ciasne i trudne do aranżacji. Balkony małe lub nie ma ich wcale. Wokół bloków jest zbyt małą ilość miejsc parkingowych. Występuje też duży problem z akustyką. W mieszkaniu dokładnie słychać wszystkie dźwięki dochodzące z innych lokali. Uciążliwa jest także wentylacja, która jest zbudowana w taki sposób, że zapachy z jednego mieszkania przenikają do drugiego.
Niektórzy w wątpliwość podają również bezpieczeństwo samych budynków. Wszak były one budowane w czasach PRL i ich żywotność określano jako 50-70 lat. Jednakże, według architektów i budowlańców badających tego typu budynki, nie ma powodów do obaw. Specjaliści twierdzą, że trwałość bloku z wielkiej płyty wynosi około 100-120 lat.